Czy wiesz, że w judaizmie nie ma jednego, a aż cztery nowe początki roku?
Kiedy więc wypada nowy rok w judaizmie? Odpowiedź na to pytanie jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać.
Dlaczego judaizm ma cztery nowe początki roku?
Tradycja czterech nowych roków w judaizmie wynika z głębokiego powiązania życia religijnego z cyklem natury, historią narodu żydowskiego i potrzebami administracyjnymi starożytnego społeczeństwa. Każdy z tych nowych roków ma swoje unikalne znaczenie i cel, odzwierciedlając różne aspekty życia żydowskiego.
Źródło tradycji
Koncepcja czterech nowych początków roku ma swoje źródło w starożytnym tekście żydowskim – Misznie, a dokładnie w traktacie Rosz Haszana 1:1. Tekst ten, napisany w języku hebrajskim, wymienia cztery daty uznawane za początki roku dla różnych celów:
ארבעה ראשי שנים הם: באחד בניסן ראש השנה למלכים ולרגלים. באחד באלול ראש השנה למעשר בהמה, רבי אלעזר ורבי שמעון אומרים, באחד בתשרי. באחד בתשרי ראש השנה לשנים ולשמיטין וליובלות, לנטיעה ולירקות. באחד בשבט ראש השנה לאילן, כדברי בית שמאי; בית הלל אומרים, בחמישה עשר בו
Co w tłumaczeniu oznacza:
„Są cztery nowe roki: Pierwszego Nisan jest nowy rok dla [liczenia lat panowania] królów i dla [ustalania kolejności] świąt. Pierwszego Elul jest nowy rok dla dziesięciny z bydła; Rabbi Elazar i Rabbi Szimon mówią: pierwszego Tiszri. Pierwszego Tiszri jest nowy rok dla [liczenia] lat, dla [określania] lat szabatowych i jubileuszowych, dla sadzenia i dla [liczenia lat] warzyw. Pierwszego Szwat jest nowy rok dla drzew, według szkoły Szammaja; szkoła Hillela mówi: piętnastego dnia tego miesiąca.”
Cztery Nowe Początki roku w Judaizmie: Kiedy i Dlaczego?
1. Pierwszy Nisan (ראש חודש ניסן) – Nowy Rok Królów i Świąt
- Kiedy: Wiosna (marzec/kwiecień)
- Znaczenie: Rozpoczyna rok liturgiczny i cykl świąt żydowskich
- Historyczne znaczenie: Używany do liczenia lat panowania królów
- Biblijne odniesienie: Księga Wyjścia 12:2 nazywa Nisan „pierwszym z miesięcy roku”
2. Pierwszy Elul (ראש חודש אלול) – Nowy Rok dla Dziesięciny ze Zwierząt
- Kiedy: Koniec lata (sierpień/wrzesień)
- Pierwotne znaczenie: Wyznaczał początek roku dla celów związanych z ofiarami ze zwierząt
- Współczesne znaczenie: Czas duchowego przygotowania do nadchodzących Wielkich Świąt
3. Pierwszy Tiszri – Rosz Haszana (ראש השנה) – Nowy Rok Kalendarzowy
- Kiedy: Jesień (wrzesień/październik)
- Znaczenie: Najważniejszy z czterech nowych roków, upamiętniający stworzenie świata
- Tradycje: Jedzenie jabłek maczanych w miodzie, dźwięk szofaru (שופר)
- Duchowe znaczenie: Czas rachunku sumienia i planowania na przyszłość
4. 15 Szwat – Tu bi-Szwat (ט״ו בשבט) – Nowy Rok Drzew
- Kiedy: Zima (styczeń/luty)
- Pierwotne znaczenie: Używany do obliczania wieku drzew dla celów religijnych
- Współczesne znaczenie: Często obchodzony jako „żydowski Dzień Ziemi”, promujący świadomość ekologiczną
Nowy rok w judaizmie: współcześnie
Choć niektóre z pierwotnych funkcji tych nowych roków straciły na znaczeniu we współczesnym świecie, tradycja czterech początków roku pozostaje ważnym elementem żydowskiego życia duchowego. Każdy z tych dni oferuje unikalną okazję do refleksji i odnowy:
- Nisan przypomina o odnowie i wolności, symbolizowanej przez wyjście z Egiptu.
- Elul zachęca do duchowego przygotowania i introspekcji.
- Tiszri (Rosz Haszana) to czas głębokiej refleksji nad minionym rokiem i planowania przyszłości.
- Szwat zwraca uwagę na naszą odpowiedzialność za środowisko naturalne.
Ta różnorodność nowych roków w judaizmie pokazuje, jak religia ta łączy cykl natury, historię i duchowość w jedną, bogatą tradycję. Od wiosennego odrodzenia, przez letnie przygotowanie, jesienną zadumę, aż po zimową troskę o naturę – judaizm zapewnia swoim wyznawcom całoroczny cykl odnowy i wzrostu duchowego.
Zrozumienie koncepcji czterech nowych roków w judaizmie nie tylko pogłębia naszą wiedzę o tej starożytnej tradycji, ale również oferuje inspirującą perspektywę na cykliczną naturę czasu i możliwość ciągłego odnawiania się w różnych aspektach naszego życia.