Hebrajskie rdzenie. Co łączy sztukę, rzemiosło i trening z wiarą? Ten sam rdzeń (א.מ.ן).
Hebrajskie rdzenie
O co chodzi z tymi rdzeniami? Gramatyka w językach semickich jest oparta na rdzeniach, którymi zwykle są trzy spółgłoski. Dopiero po dodaniu odpowiednich samogłosek i ewentualnie też prefiksów lub sufiksów uzyskujemy konkretne słowa.
Słowa o tym samym rdzeniu w pewnym sensie są połączone znaczeniowo (a przynajmniej etymologiczne), lub stoi za tym pewna historia skojarzenia pewnych rzeczy ze sobą.
Na obrazku znajdują się omawiane słowa:
artysta – אומן [oman]
rzemieślnik – אומן [uman]
trenował kogoś – אימן [imen]
partykuła potwierdzająca błogosławieństwo – אמן [amen]
W czytaniu wszystkich słów hebrajskich z tego wpisu może pomóc informacja, że czyta się je z akcentem na ostatnią sylabę. Na obrazku widać, że słowa te są bardzo podobne w zapisie, w niejasnym kontekście można odróżnić przez “kropki” oznaczające samogłoski (tzw. nikudy).
Co łączy sztukę, rzemiosło i trening z wiarą?
Różnica w wymowie między rzemieślnikiem a artystą oraz rzemiosłem i sztuką jest dopiero współczesną innowacją. Początkowo chodziło ogólnie o wytwarzanie pracą rąk własnych przez osoby wiarygodne w swym doświadczeniu (warto przypomnieć, że po polsku też zachowały się takie zwroty jak sztuka lekarska).
Widzimy, że da się to połączyć z czymś wiarygodnym (amin), a więc i wiarą (emuna). A rzemiosło (w tym artystyczne) wymaga także treningu (imun).
אומנות [omanut] – sztuka
אומנות [umanut] – rzemiosło
אימון [imun] – trening
אמונה [emuna] – wiara
Inne słówka
A jeśli chodzi o wiarę można podać jeszcze takie słówka:
נאמן [neeman] – lojalny, wierny
מאמין [maamin] – wierzący, wyznawca
להאמין [lehaamin] – wierzyć
אמונה [emuna] – wiara, zawierzenie
נאמנות [neemanut] – wiarygodność
לא יאמן [lo jeamen] – niewiarygodne
Jeżeli chodzi o sportowe słownictwo to mamy jeszcze:
אימון [imun] – trening, ćwiczenie
מאמן [meamen] – trener, coach
מאומן [meuman] – trenujący, trenowany, ćwiczący
לאמן [leamen] – ćwiczyć/ trenować (kogoś)
להתאמן [lehitamen] – ćwiczyć (sobie)
Koszerna siłownia? Ciekawostka
Jako ciekawostkę na zakończenie zostawiamy Was z różnicą między kaszer i koszer. Jak myślicie, które z nich może oznaczać, że coś jest koszerne? Odpowiedź jest złożona, bo to zależy od języka: w jidysz כשר (koszerny) wymawiamy jako [kɔʃer], a w hebrajskim takim współczesnym izraelskim jako [kaʃer], gdzie [ʃ] to dźwięk podobny do polskiego “sz”. Jeśli po hebrajsku powiemy [koʃer], to zwykle zostaniemy zrozumiani, że chodzi nam na przykład o “bycie fit” (כושר), na przykład חדר כושר to dosłownie jakby “fit room”, oznacza to salę gimnastyczną lub siłownię, a nie miejsce z koszernym jedzenie.
Inne hebrajskie rdzenie
Chcesz poznać więcej rdzeni? Zapisz się na kurs hebrajskiego online!